Zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, które posiadają ubezpieczenie chorobowe i nie mogą pracować, ponieważ muszą opiekować się dzieckiem lub innym członkiem rodziny. Zasiłek opiekuńczy jest wypłacany przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Z tego artykułu dowiesz się jaka jest wysokość zasiłku oraz jak długo jest wypłacany.

Zasiłek opiekuńczy – osoby uprawnione

Zasiłek opiekuńczy przysługuje osobom, które są objęte obowiązkowym lub dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym. Są to:

• pracownicy zatrudnieni na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenie lub o dzieło,
• prowadzący działalność gospodarczą,
• wykonujący pracę nakładczą,
• członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
• księża.

Uwaga: w przypadku zasiłku opiekuńczego nie jest istotny czas trwania dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego (co, jak wiadomo z innego artykułu, jest ważne w przypadku zasiłku chorobowego).

Uprawnienie do zasiłku uzyskuje osoba, która nie może pracować, ponieważ opiekuje się dzieckiem lub innym członkiem rodziny. ZUS respektuje następujące przyczyny, które spowodowały konieczność pozostania w domu i opieki:

• w przypadku dziecka do 8 lat te przyczyny to nieprzewidziane zamknięcie żłobka, przedszkola lub szkoły, poród lub choroba niani, dziennego opiekuna, małżonka lub rodzica zajmującego się na co dzień dzieckiem,
• w przypadku dziecka niepełnosprawnego te przyczyny to choroba małżonka lub rodzica zajmującego się na co dzień dzieckiem,
• w przypadku dziecka powyżej 8 lat lub członka rodziny przyczyną jest choroba.

Inni członkowie rodziny, nad którymi opieka uprawnia do otrzymania zasiłku opiekuńczego to małżonek, rodzice, teściowie, rodzeństwo, dziadkowie, wnuki pod warunkiem, że przebywają w tym samym gospodarstwie domowym.

Zasiłek opiekuńczy można otrzymać podczas opieki nad własnymi dziećmi, dziećmi małżonka, adoptowanymi lub przyjętymi na wychowanie w ramach rodziny zastępczej.

Do zasiłku ma prawo zarówno matka jak i ojciec dziecka ale za dany okres może go otrzymać tylko jeden z rodziców.

Zasiłek opiekuńczy nie przysługuje jeżeli w tym samym gospodarstwie domowym przebywa osoba, która może zapewnić opiekę. Ten warunek nie dotyczy chorego dziecka w wieku do 2 lat. Prawo uznaje, że osoby które nie mogą zapewnić opieki to:

• całkowicie niezdolni do pracy,
• chorzy,
• niesprawni fizycznie lub psychicznie z powodu wieku,
• prowadzący gospodarstwo rolne,
• prowadzący działalność gospodarczą,
• odpoczywający po nocnej zmianie,
• odmawiający sprawowania opieki, (jeśli nie są zobowiązani do zapewnienia opieki przez Kodeks rodzinny lub opiekuńczy).

Zasiłek opiekuńczy – czas trwania

Czas trwania zasiłku opiekuńczego wynosi:

• 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli dziecko ma mniej niż 8 lat,
• 60 dni w roku kalendarzowym, jeżeli dziecko ma mniej niż 14 lat i konieczność opieki wynika z choroby lub niepełnosprawności dziecka,
• 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana chorobą niepełnosprawnego dziecka, w wieku od 14 do 18 lat,
• 30 dni w roku kalendarzowym, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana chorobą lub pobytem w szpitalu osoby na co dzień opiekującej się dzieckiem niepełnosprawnym w wieku od 8 do 18 lat,
• 14 dni w roku kalendarzowym jeżeli opieka dotyczy dziecka w wieku od 14 do 18 lat lub innego członka rodziny.

Łączny okres wypłaty zasiłku opiekuńczego nie może przekroczyć 60 dni w roku kalendarzowym, niezależnie od ilości dzieci lub innych członków rodziny przebywających w danym gospodarstwie domowym.

Dodatkowy zasiłek opiekuńczy

Jeśli matka, która pobiera zasiłek macierzyński w czasie 8 tygodni od urodzenia dziecka nie jest w stanie się nim opiekować (np. przebywa w szpitalu, ma orzeczenie o niepełnosprawności lub porzuciła dziecko) to ojciec dziecka lub osoba z najbliższej rodziny może przerwać działalność zarobkową i wystąpić o dodatkowy zasiłek opiekuńczy. Przysługuje on do 8 tygodnia życia dziecka i nie jest wliczany do limitu czasu trwania zasiłku opiekuńczego (60, 30 lub 18 dni w roku kalendarzowym).

Wysokość zasiłku opiekuńczego

Miesięczny zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru i jest wypłacany za każdy dzień (także wolny od pracy) sprawowania opieki na dzieckiem lub innym członkiem rodziny. Podstawą wymiaru dla pracowników zatrudnionych na umowę o pracę jest przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres ostatnich 12 miesięcy.

Jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż rok, to średnią wylicza się na podstawie przepracowanych pełnych miesięcy. Jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż miesiąc to jako podstawę wymiaru przyjmuje się wysokość miesięcznego wynagrodzenia z umowy o pracę.

Jeżeli umowa o pracę nie określa stałego wynagrodzenia tylko wynagrodzenie jest zmienne to podstawę wymiaru wylicza się mnożąc średnie wynagrodzenie dzienne osiągnięte przez pracownika przez ilość dni roboczych lub przyjmuje się średnie wynagrodzenie otrzymywane przez innych pracowników zatrudnionych na podobnym stanowisku w firmie.

Podstawą wymiaru dla ubezpieczonych, którzy nie są zatrudnieni na umowę o pracę, jest przeciętny miesięczny przychód za ostatnie 12 miesięcy kalendarzowych. Przychodem ubezpieczonego jest  kwota od której opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe,  po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składek. Przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględniany jest przychód uzyskany za okres nieprzerwanego ubezpieczenia chorobowego.

Zasiłek opiekuńczy – wniosek

Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy należy złożyć wniosek na druku:

• Z-15A, jeśli opieka dotyczy dziecka
• Z-15B, jeśli opieka dotyczy innego członka rodziny.

Druki te można ściągnąć ze strony internetowej ZUS.

Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:

• zwolnienie lekarskie, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana chorobą dziecka lub członka rodziny,
• oświadczenie od zamknięciu żłobka, przedszkola, szkoły, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana zamknięciem jednej z tych placówek,
• decyzja inspektora sanitarnego o konieczności izolacji dziecka, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana podejrzeniem choroby zakaźnej (kwarantanna z powodu covid-19),
• zaświadczenie lekarskie, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana chorobą osoby opiekującej się na co dzień dzieckiem,
• oświadczenie o chorobie niani i kopia zwolnienia lekarskiego, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana chorobą niani,
• oświadczenie o korzystaniu przez matkę dziecka z zasiłku macierzyńskiego i zaświadczenie o pobycie w szpitalu, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana pobytem matki nowo narodzonego dziecka w szpitalu,
• oświadczenie o korzystaniu przez matkę dziecka z zasiłku macierzyńskiego i zaświadczenie o niepełnosprawności matki, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana niepełnosprawnością matki nowo narodzonego dziecka,
• oświadczenie o porzuceniu dziecka przez matkę, jeżeli konieczność opieki jest spowodowana porzuceniem dziecka przez matkę,
• orzeczenie o niepełnosprawności, jeżeli opieka dotyczy niepełnosprawnego dziecka.

Kopiowanie tego artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Zasiłek opiekuńczy