Upadłość konsumencka to ostateczne rozwiązanie dla ludzi, którzy wpadli w pętlę zadłużenia i nie są w stanie spłacać swoich zobowiązań. Panuje powszechne przekonanie, że upadłość konsumencka wiąże się z anulowaniem wszystkich długów i rozpoczęciem życia od zera. Tak jednak nie jest. Z tego artykułu dowiesz się kto może wystąpić o upadłość konsumencką, jak złożyć wniosek oraz jakie są skutki upadłości.
Upadłość konsumencka – wymagania
Wniosek o upadłość może złożyć każda osoba fizyczna, która jest trwale niewypłacalna. Nie ma znaczenia ile zobowiązań finansowych ciąży na dłużniku – może to być tylko jedno zobowiązanie ale w takiej wysokości, że sytuacja życiowa dłużnika uniemożliwia mu spłacanie rat. Zaległość w spłacie rat musi wynosić więc co najmniej 3 miesiące, a uzyskiwane dochody miesięczne (lub ich brak) po odjęciu kosztów utrzymania muszą być mniejsze niż rata.
Jeszcze do niedawna o upadłość konsumencką mogli wystąpić tylko obywatele, którzy nigdy nie prowadzili działalności gospodarczej. Ostatnia nowelizacja ustawy z 24 marca 2020 r. wprowadziła taką możliwość. Warunkiem jest zakończenie działalności i wyrejestrowanie firmy z ewidencji gospodarczej przed złożeniem wniosku o upadłość konsumencką.
Kolejną zmianą, którą wprowadziła nowelizacja dotyczy badania przez sąd w jaki sposób dłużnik stał się niewypłacalny. Przed nowelizacją jeżeli sąd uznał, że dłużnik doprowadził do swojej niewypłacalności celowo albo na skutek rażącego niedbalstwa, to mógł odrzucić wniosek o upadłość konsumencką. Po nowelizacji sąd będzie musiał ogłosić upadłość dłużnika, a dopiero jej ogłoszeniu badać okoliczności powstania niewypłacalności.
Upadłość konsumencka – przebieg
Rozpoczęcie postępowania w sprawie upadłości zaczyna się od wypełnienia wniosku, wniesienia opłaty w wysokości 30 zł oraz wysłania wniosku wraz z dowodem opłacenia go do sądu rejonowego. Sąd rozpoczyna postępowanie, które może być prowadzone dwóch trybach:
- postępowanie uproszczone,
- postępowanie zwykłe.
W postępowaniu uproszczonym sąd wyznacza syndyka, w zwykłym sędziego-komisarza, jego zastępcę oraz syndyka. Po ogłoszeniu upadłości sąd wzywa wierzycieli do zgłaszania swoich należności w terminie 30 dni oraz zawiadamia Biuro Informacji Kredytowej oraz firmy prowadzące bazy dłużników. Jeśli wniosek o upadłość konsumencką złożono po 1 lipca 2021 r. informacja ta będzie przekazywana także to Krajowego Rejestru Zadłużonych.
Sąd ustala co było przyczyną niewypłacalności dłużnika. Jeżeli niewypłacalność nastąpiła z winy dłużnika (celowe działanie lub rażąca niefrasobliwość) to oprócz utraty posiadanego majątku będzie on musiał oddawać część swoich dochodów na spłatę długów przez kolejnych 3 do 7 lat.
Natomiast jeżeli przyczyna była niezależna od działań dłużnika (np. choroba uniemożliwiająca pracę zawodową, wypadek, pożar etc.) to oprócz utraty majątku będzie on musiał oddawać część dochodów przez 3 lata. W wyjątkowych przypadkach sąd może skrócić ten okres do roku lub 2 lat.
Do akcji wkracza syndyk. Jego zadaniem jest ustalić wszystkie składniki majątku dłużnika, spieniężyć je oraz spłacać wierzycieli. Syndyk przygotowuje plan spłaty wierzycieli, który musi zaakceptować sąd. Syndyk nie pracuje za darmo – koszt wynagrodzenia kancelarii syndyka jest pokrywany z pieniędzy uzyskanych ze sprzedanego majątku dłużnika.
Jaki majątek może zająć i następnie sprzedać syndyk? Przede wszystkim wszystkie nieruchomości – dom, mieszkanie, działkę budowlaną i rekreacyjną, ziemię rolną. Dłużnikowi przysługuje ochrona przed bezdomnością dlatego po sprzedaży domu czy mieszkania syndyk przekazuje mu część pieniędzy, w kwocie odpowiadającej rocznemu kosztowi wynajmu mieszkania.
Oprócz tego syndyk ma prawo zająć i sprzedać niemal wszystkie rzeczy, które przedstawiają jakąś wartość. Wyłączeniu podlegają te same rzeczy jak podczas egzekucji komorniczej czyli ubrania, pościel, naczynia, żywność, przybory do nauki. Syndyk zajmuje także połowę wynagrodzenia, jednak ochronie podlega część wynagrodzenia równa płacy minimalnej.
W przypadku dochodów uzyskiwanych z rent i emerytur ochronie podlega 75% świadczenia ale nie mniej niż 825 zł netto.
Po zakończeniu planu spłaty wierzycieli długi, które pozostały zostają umorzone. Są jednak pewne wyjątki. Długi, które muszą być spłacone w całości to:
- długi zaciągnięte po ogłoszeniu upadłości,
- długi alimentacyjne, w tym długi wobec Funduszu Alimentacyjnego,
- długi z tytułu rent i odszkodowań,
- długi wynikające z orzeczeń w sprawach karnych i wykroczeniowych,
- długi umyślnie zatajone.
Upadłość konsumencka – podsumowanie
Upadłość konsumencka, wbrew powszechnemu przekonaniu nie prowadzi do natychmiastowego pozbycia się długów. Prowadzi natomiast do pozbycia się całego majątku. W dodatku przez kolejnych kilka lat syndyka będzie przejmował część dochodów dłużnika i spłacać przy ich pomocy wierzycieli.
Informacja o upadłości konsumenckiej będzie się znajdować w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, który jest dostępny dla każdego, a także w BIK i bazach dłużników. Dlatego też osoba, która ogłosiła upadłość konsumencką nie będzie mogła zaciągnąć żadnego kredytu ani pożyczki.
Upadłość konsumencka to rozwiązanie tylko dla tych dłużników, których długi znacznie przekraczają posiadany majątek. Każda inna osoba powinna za wszelką cenę dążyć do ugody z wierzycielami i spłaty długów bez utraty całego majątku.
Upadłość konsumencka – wniosek
Wniosek można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, która znajduje się tutaj. Przed rozpoczęciem wypełniania wniosku należy zrobić spis wszystkich swoich wierzycieli oraz wysokość należności wobec każdego z nich. Zatajenie długów nawet nieświadome będzie skutkowało tym, że nie ulegną umorzeniu.
Kolejny element to spisanie całego posiadanego majątku. Majątek ten będzie następnie sprzedawany przez syndyka, a uzyskane pieniądze posłużą do spłaty zadłużenia (a także pokrycia wynagrodzenia syndyka). Zatajanie majątku jest zagrożone odpowiedzialnością karną.
Kolejne dwa elementy wniosku to wysokość dochodów uzyskiwanych w okresie sześciu miesięcy przed złożeniem wniosku oraz o kosztach poniesionych na utrzymanie dłużnika i osób pozostających na jego utrzymaniu.
Ostatnie elementy, które należy umieścić we wniosku to informacje o czynnościach prawnych, których stroną był dłużnik i dotyczyły one nieruchomości lub wierzytelności i rzeczy ruchomych jeśli ich wartość przekraczała 10 000 zł. Te informacje są wymagane dlatego, że umowy dotyczące przepisania majątku na dalszą rodzinę lub znajomych zostaną unieważnione przez sąd.
Kopiowanie tego artykułu jest dozwolone pod warunkiem zachowania linku do źródła: Upadłość konsumencka